Uniwersitetde diplom ýazmagyň ýa-da işde ýyllyk hasabat bermegiň ýerine, etmeli başga bir million zady tapanymyzda, ýagdaý bilen hemmämiz tanyş: kwartirany arassalamaga, täze teleseriallara tomaşa etmäge, dostlarymyz bilen duşuşmaga ýa-da “ýadro gyşynyň” nämedigini irden bäşe çenli gözläp görmek. Theöne bellenen wagt gapyny kakanda, bir hepdäniň dowamynda aňsatlyk bilen edip boljak zatlarymyzy bir günde edip başlaýarys. Netijede, adam stressi başdan geçirýär, ýöne zerur işleri etmegi başarýar. Psihologlar bu hadysa "gaýra goýulma" adyny berdiler. 2020-nji ýylda gaýragoýulmasyzlyk ýüze çykdy: köpler adaty işlerini ofisde däl-de, öýlerinde etmäge mejbur bolýarlar. Munuň köp sebäpleri bar: dolandyryjylaryň gözegçiliginiň bolmazlygy we doly hukukly iş ýerleri, rahat atmosfera, gulplama sebäpli stres. Gijä galmagyň nähili boljakdygyna bir mysal göreliň we ony nädip ýeňip geçmelidigini aýdaýyn. Gijä galmagy öwrenmegiň iň amatly wagty uniwersitetde. Gözegçilik etjek ene-atam ýokdy, şonuň üçin iň soňky pursatda tabşyryklary ýerine ýetirip başladym. Şonda düşündim, gaýra goýulmagyna garamazdan, henizem işi bitirip bilýärin. Bu çemeleşme bilenem gowy bahalar aldym. Belki, ahyryna çenli gijä galdym, sebäbi islendik zatdan dynyp biljekdigimi bilýärdim. Aöne ýakyn wagtdaky duýgynyň gaty tolgunýandygyny gaty gowy ýadymda. Öňünden taýynlyk gören bolsam, okuwy stressiz tamamlap bilerdim. Edil şol bir zat meniň işimde-de bolýar. Bir ýumuş alýaryn, möhletim bar, eger bu wezipe maňa tanyş bolsa we özümi itekläp, soňky günlerde hemme zady ýerine ýetirip biljekdigime ynanýan bolsam, köplenç gaýragoýulmasyzlygy ýeňip geçýärin. "Elmydama wagtym bolar" diýen pikir sebäpli onuň bilen söweşmek kyn. Käwagt gijä galmagym, diňe işlemek islemeýändigim bilen baglanyşykly. Meöne maňa nämä garaşýandygyny elmydama bilýärin: eger iş çylşyrymly bolsa we köp zähmet talap etse, ahyrsoňy men ony “ýakaryn”. Şeýdip, özümi düzýärin. Gijä galmak meýlimi bilip, “ýalta bolmak” möhletinden birnäçe wagt öň goýdum. Mysal üçin, bir işi 6 günde tamamlamaly bolsam, bu wagtyň ýarysyny yza süýşürerin we stresimi ýeňip geçerin. Soň bolsa işe başlamagyň wagty gelendigini, bu işi wagtynda ýerine ýetirmesem, müşderiniň ýa-da toparyň öňünde ýüzümi ýitirjekdigimi aýdyň. Gijikdirmek üçin özüme üç gün berýärin, dördünji gün diňe kompýuterde otyryn we telefonymy görmäge ýa-da kofe içmäge mümkinçilik beremok. Netijede, iş meselesi meni özüne çekýär. Belli bir wagt munuň gyzyklydygyna düşündim. Diňe oturyp, isleýänçäňiz garaşsaňyz, köp wagt alyp biler. Men hakykatdanam köplenç gyzyklanma we höwes ýagdaýynda bolmak isleýärin.Jemgyýetde şol bir zat hökmünde kabul edilýän, ýöne biri-birinden tapawutly iki düşünjäni aýyralyň: yza süýşürmek we ýaltalyk. Iki düşünjäniň esasy tapawudy näme? Lazaltalyk, bir zat başlamazlyk ýa-da öý işine öwrülmezlik ýaly bir zat etmezlik üçin bir ýol gözlän mahaly, gaça durmakdyr. Mysal üçin, termin termini ýazmagyň ýerine okuwçy taýýar kagyzy satyn alýar. Gijä galmak başga bir zat etjekdigimiz bilen tapawutlanýar, ýöne biz ony goýduk: ertir, bir hepde, täze ýyl üçin. Bu doly dällik duýgusyny döredýär. Häzirki wagtda näçe gutarylmadyk işiň bardygyny we yzygiderli goýsaň saňa näme boljakdygyny göz öňüne getir. Hatda olar hakda pikir etmesek-de, aň-düşünjämiz bu mesele bilen aragatnaşykda bolýar. Biziň aňymyzda eýýäm bu ýumuş bilen baglanyşykly, bu işi ýerine ýetirýänçäk baglanyşyk kesilmez. Öz durmuşy üçin jogapkärçilik çekýän aňly adam hakda aýdýan bolsak, dürli meselelere hemişe çekilende “şu wagt we şu wagt” ýörelgesine ygrarly bolmak gaty kyn. Şeýle tüweleý sebäpli adam alada we bulaşyklyk başdan geçirýär.
Gijä galmak näme üçin ýüze çykýar?
Munuň sebäpleri gaty köp. Esasylaryny sanap geçerin:
Kämillik
Näme üçin beýle? Adam bir işi ýerine ýetirip bilmeýär, sebäbi ony kämil edip bilmejekdigine ynanýar. Bu häzirki zaman ýaşlaryna gaty mahsus, ynanýanlar: muny etseňiz, 100% ediň. Has erbet bolsa, hatda öz işine başlamaga-da rugsat bermeýärler.
Artykmaç ýük
Bu nähili bolup geçýär? Mysal üçin, etmeli zatlarymyň köpdügine düşünýärin, olary başlap bilemok: içki hakykatymda bir wagtyň özünde köp proses bar. Muny kompýuteriň işi bilen deňeşdirsek, aşakdaky paralel çyzmak aňsat: kompýutere 10 mesele bersek, haýal işleýär we başlangyç prosesleri saýlar, kyn bolsa “doňup” we talap eder edil adam ýaly täzeden açmak.
Şowsuzlykdan gorkmak
Bu ýagdaýda adam ýeňilmekden gorkýandygy sebäpli meseläni goýýar. Mesele yza süýşürilen bolsa, gorky biraz yza süýşürilýär. Psihikanyň huşsuz bölegi: muny edip başlaýançam, bu şowsuzlyk durmuşymda başlamady. Şeýle-de bolsa, adama duýgy taýdan agyrlyk berýän başga bir proses başlaýar.
Üstünlikden gorkmak
Gijä galmagyna täsir edip biljek öňküsinden düýpgöter ters gorky. Sebäbi bir işi gowy ýerine ýetirmek ünsi özüne çekmegi aňladýar, ýöne hemme adamlar muňa taýyn däl.
Haýsy adamlar gaýra goýulmaga ýykgyn edýärler?
Gijä galmagy patologiki ýagdaý diýip bilmeris, ýöne soňky gözlegler dünýä ilatynyň takmynan 20% -iniň gaýra goýulýandygyny görkezýär. Psihologiki gözlegler yza süýşürmegiň impulsly adamlara mahsusdygyny görkezýär. Bu, adamyň psihikamyz üçin “derrew kanagatlandyrmagy” üpjün edýän çärelere aňsatlyk bilen aldanýandygyny aňladýar. Mysal üçin, öý işini ýerine ýetirmek üçin häzir oturyp bilerin, ýöne meniň islegim çaý içmek we teleserial görmek. Bu hyjuw, adamyň çynlakaý meseläni çözmegine päsgel berýär. Üstünlige garaşmaga taýyn bolmadyk adamlar hem gaýra goýulmaga ýykgyn edýärler. Mysal üçin, öwrenmekde islenýän netijäni gazanmak üçin öý işini yzygiderli etmeli. Derrew üstünlige mätäç adamlar bar, eger olar bolmasa, gaýra goýup başlarlar.
Näme etmeli?
Içerki gepleşik geçiriň
Oftenygy-ýygydan eşidýän sözümiz: “Diňe başla” zorluk ýaly görünýär. Bu prosesi has sazlaşykly etmek üçin özüňize: “Näme goýýaryn? Bu nähili iş?” Diýen soraglary bermeli. Goýýan zatlaryňyzy jemlemäge synanyşyň. Iň ähtimal, olaryň arasynda gatnaşyk taparsyňyz. Mysal üçin, aragatnaşyk bilen baglanyşykly hünär ýa-da iş almak bilen baglanyşykly zatlary goýýarsyňyz. Köplenç bir adamyň gatnaşmak islemeýän umumy bir zadyny kesgitläp bileris. Özüňize sorag beriň: “Näme edip bilmedim? ýa-da bu wezipe alyp barýarmy? " "Şu gün ýa-da ýakyn geljekde etmesem, bu nämä sebäp bolar?" Bu içerki gepleşik her bir adamyň kömekçisi. Mysal üçin, 3-nji kursda okaýan bolsaňyz, özüňize sorag beriň: "Näme üçin bu ýagdaý 1-nji ýa-da 2-nji ýylda ýokdy? Näme üçin indi peýda boldy?" Eger işde gaýragoýulmasyzlyk ýüze çykan bolsa, sorap bilersiňiz: "Näme üçin 5 ýyl hezil edip işledim, indi näme boldy? Bu haçan boldy? bolup geçýärmi? "Sebäbini we netijesini tapmaga synanyşyň: Belki, bu üýtgedilen iş tertibi, şahsy meseleler.
Uly bölegi ownuk böleklere bölüň
Bu bir zat goýsaňyz kömek eder, sebäbi bu siziň üçin global we möhüm bolup görünýär. Mysal üçin, adam işini üýtgetmek isleýär. Näme edip bolar? Bir hepdäniň içinde rezýume ýazmagyny meýilleşdiriň, bir hepde soň ibererin we ş.m. Şeýlelik bilen, gaýragoýulmasyzlyk togtadylýar: azajyk etsem, eýýäm bir zat etdim we eýýäm bu prosesiň başlandygy üçin özümi öwüp bilerin.
Iş ýeriňizi tertipläň
Soňky 6-9 aýyň içinde gaýragoýulmasyşlyk hasam erbetleşdi, sebäbi karantin we pandemiýa döwründe adamlar başga bir gurşaw aldy, köplük uzakdan işläp başlady. Uzakdan işlemek, guramaçylyk işiniň, iş meseleleriniň, ofisiň ýoklugyny aňladýar, ýagny adatça işe taýyn bolmagyňyza kömek edýär. Köp adamyň öýünde bu mümkinçiligi ýok. Adaty iş ýeri ýok bolsa, adamyň işlemeli şerti ýok. 10 ýyllap diňe bu monitorda filmlere tomaşa eden bolsa, indi bolsa möhüm, intellektual iş etmeli bolsa, psihikanyň huşsuz bölegine indi sazlaşmagyň nähili kyndygyny göz öňüne getiriň. Şonuň üçin adam iş ýerine derek film görer. Iş ýeriňizi tertipleşdirmegi, boşlugy bölmegi, iş tertibiňizi pikirlenmegi we işleýän wagtyňyz dynç almagy maslahat berýärin.
Neil Fiore “Gijä galmagy bes etmegiň aňsat usuly”;
Lenora Ewen, Jeýn Burka “Gijä galmak.”
Özüňi tanamak üçin häzirki zaman usullaryny ulanyň. Mysal üçin, iMAK programmasy psihologyň ýolbaşçylygynda we özbaşdak ulanylyp bilner. Şeýle hem, onlaýn ýa-da şahsy kömek üçin psiholog bilen habarlaşyp bilersiňiz. Size goldaw bermäge taýyn köp dürli sosial taslamalar bar. Saýlawlaryň biri, “Razom” sosial taslamasy bolup , onda onlaýn psihologdan maslahat alyp bilersiňiz. Akyl we beden saglygyňyza üns beriň. Ertire çenli özüňe ideg etmegi goýma.
Jemgyýetde şol bir zat hökmünde kabul edilýän, ýöne biri-birinden tapawutly iki düşünjäni aýyralyň: yza süýşürmek we ýaltalyk. Iki düşünjäniň esasy tapawudy näme? Lazaltalyk, bir zat başlamazlyk ýa-da öý işine öwrülmezlik ýaly bir zat etmezlik üçin bir ýol gözlän mahaly, gaça durmakdyr. Mysal üçin, termin termini ýazmagyň ýerine okuwçy taýýar kagyzy satyn alýar. Gijä galmak başga bir zat etjekdigimiz bilen tapawutlanýar, ýöne biz ony goýduk: ertir, bir hepde, täze ýyl üçin. Bu doly dällik duýgusyny döredýär. Häzirki wagtda näçe gutarylmadyk işiň bardygyny we yzygiderli goýsaň saňa näme boljakdygyny göz öňüne getir. Hatda olar hakda pikir etmesek-de, aň-düşünjämiz bu mesele bilen aragatnaşykda bolýar. Biziň aňymyzda eýýäm bu ýumuş bilen baglanyşykly, bu işi ýerine ýetirýänçäk baglanyşyk kesilmez. Öz durmuşy üçin jogapkärçilik çekýän aňly adam hakda aýdýan bolsak, dürli meselelere hemişe çekilende “şu wagt we şu wagt” ýörelgesine ygrarly bolmak gaty kyn. Şeýle tüweleý sebäpli adam alada we bulaşyklyk başdan geçirýär.
GO TO FULL VERSION