Hasaplama pikiri näme?
Hasaplama pikiri (“hasaplama pikiri” rus dilinde has laýyk termin ýaly bolup görünýär, ýöne RuNet-de has giňden ýaýran ilkinji wariant) kompýuteriň durmuşa geçirip biljek çözgüdini döretmek üçin bir meselä yzygiderli çemeleşmek düşünjesidir . Plyönekeý söz bilen aýdanyňda, kompýuterde belli bir meseläni nädip çözmelidigini öwretmezden ozal, adam meseläniň özüne we ony nädip çözmelidigine düşünmeli we kompýuter pikirlenmegi munuň üçin bir usul. Bu düşünje, matematik we kompýuter alymy Seýmur Papert tarapyndan 1980-nji ýylda meseläni has netijeli çözmegiň nazary esas hökmünde teklip edilipdi. Bilimde, hasaplaýyş pikiri, kompýuter ylymlarynyň professory Jeannette Wingiň 2006-njy ýylda hasaplama pikirlenmesini çagalaryň bilimine girizmegi teklip eden belliginden soň meşhurlyk gazanyp başlady.Hasaplama pikirlenişiniň dört sütüni
Tehnika hökmünde hasaplaýyş pikiri dört esasy usula esaslanýar.-
Çüýremek.
Çylşyrymly meseläni birnäçe kiçi we çözüp boljak meselelere bölmek.
-
Abstraksiýa.
Diňe karar üçin möhüm bolan maglumatlara ünsi jemlemek we gereksiz jikme-jiklikleri äsgermezlik etmek.
-
Nusga tanamak.
Göz öňünde tutulýan mesele bilen eýýäm subut edilen çemeleşmeleri geçirmek üçin çözülen beýleki meseleleriň meňzeşligini gözläň.
-
Algoritmler.
Bir meseläniň ýa-da ony çözmegiň düzgünleriniň ädimme-ädim çözülmegi.
Kompýuter pikirlenmesiniň durmuşda ulanylyşy
Umuman aýdanyňda, usul hökmünde kompýuter pikirlenişi programmirlemekden has ýokary bolup, dürli çylşyrymlylyk meselelerini çözmekde onuň bölekleri köplenç ulanylýar. Klassiki esasy mysal: nätanyş şäherde A nokatdan B nokadyna ýetmeli. Haýsy ýoldan gitmelidigini kesgitlemek üçin siz:- Bu meseläni birneme kiçi böleklere bölýärsiňiz (dargamak): kartany we mümkin bolan ugur ugurlaryny öwreniň, B nokadyna syýahat usulyny saýlaň we ş.m.
- Soňra dürli ugurlaryň özüne çekijiligini, uzynlygyna, ýolda gyzyklanma nokatlarynyň barlygyna ýa-da syýahat aňsatlygyna (abstraksiýa) baha berýärsiňiz.
- Soňra ululygy we şäher landşaftyna (nagşy tanamak) iň meňzeş beýleki şäherlerde geçen syýahat tejribelerine esaslanyp, öz saýlawlaryňyz hakda pikir edýärsiňiz.
- Bularyň hemmesine esaslanyp, iň amatly ugry we transport usulyny (algoritmleri) saýlaýarsyňyz.
Hasaplama pikirleniş ukyplaryny öwrenmek we ösdürmek
Kompýuter pikirlenmesini tehnika we tertip hökmünde öwrenmek barada aýdylanda bolsa, häzirki wagtda gyzyklanýanlar üçin bu mowzukda gaty köp material bar. Şeýlelik bilen, Bilim boýunça Halkara Tehnologiýa Jemgyýeti (ISTE) hemmelere Google-yň goldawy bilen işlenip düzülen we tehniki hünärmenler üçin niýetlenen mugt hasaplaýyş okuwyny hödürleýär. Şeýle hem , “Coursera” çeşmesinde kompýuter pikirlenişinde mugt kurs tapyp bilersiňiz. Hasaplama pikirleniş programmalary, dürli derejeli okuwçylar üçinem, mugallymlar üçinem Karnegi Mellon uniwersitetiniň Robotika akademiýasy tarapyndan hödürlenýär . Netijede, kompýuter pikirlenişinde esasy rollaryň biri logika bilen ýerine ýetirilýär. Ony öwretmek üçin, meselem, meseleleri we bulgurlary yzygiderli çözmek peýdaly bolar . Aşakda dört esasy hasaplaýyş pikirleniş usulyny öwrenmek, ösdürmek we yzygiderli ulanmak üçin ýönekeý, esasy çemeleşme bar.-
Aýrylyş amaly.
Diňe şu ýörelgäni (elbetde, muny eýýäm etmeýän bolsaňyz) çözülmeli dürli meselelere we meselelere ulanmaga synanyşyň. Bu ýerdäki mekir, aňyňy bu düşünjäni hemişe ünsüňi jemlemezden ulanmagy öwretmekdir. Bir meseläni / meseläni birnäçe kiçi meselä bölmek köpler üçin (esasanam programmirlemekde) gaty gadagan çözgütdigine garamazdan, muny nädip ulanmalydygyny hemmeler yzygiderli bilmeýär.
-
Abstraksiýa amaly.
Abstraksiýa diňe belli bir meseläni çözmek üçin iň möhüm we möhüm bolan maglumatlara gönükdirilýär. Aýrylmagy bilen bilelikde işleýär, bu ýerde bir meseläni birnäçe subtasklara bölüp, bir gezekde ünsi jemläp, diňe meseläni çözmek üçin zerur maglumatlary gözleýärsiňiz.
-
Nusga tanamak endiklerini ýerine ýetiriň.
Çüýremekden başlaýan hasaplama pikirlenişini ýerine ýetireniňizde, nagyş tanamak endikleriňiz hem öser. Bu ýerdäki çemeleşme dargamak bilen deňdir - diňe beýleki, eýýäm çözülen meseleler bilen meňzeşligi gözlemegi öwreniň. Nusga tanamak, öňden bäri ulanylýan we beýniňize tanyş bolan pikir nagyşlaryny ulanyp, meseleleri has çalt çözmäge mümkinçilik berýär.
-
Algoritmleri emele getirmek ussatlygyny ýerine ýetiriň
Ynha, açar beýnini bu ulgamy ulanmak üçin uýgunlaşdyrmakdyr. Durmuşymyz, adaty diýýän algoritmlerimiz bilen doldurylýar. Algoritmleriň emele gelmegine diňe üns bermeli. Mundan başga-da, bu diňe bir işe ýa-da okuwa däl, eýsem gündelik beýleki zatlara-da degişlidir. Mysal üçin, ýakynda gürleşen gaýragoýulmasyzlyga garşy göreşiň esasy , esasanam, algoritmleriň aňly emele gelmeginde (nagşy tanamak bilen birlikde).
GO TO FULL VERSION